یادداشت‌های دایره مینا    

مفهوم جدید از خودبیگانگی انسان

اریک فروم

*

مفهوم جدید از خودبیگانگی انسان همان ایدة قدیمی بت‌پرستی است. انسان از خود بیگانه‌شده، در برابر کار و شرایطی که خودش به‌وجود آورده است، سر فرود می‌آورد،. کالا و شرایط کار ، خدایان او شده‌اند. زمانی که او تجربة خودش به‌عنوان حامل خلاق زندگی را فرومی‌گذارد، آن‌ها بالاتر از او و در برابرش می‌ایستند. انسان مدرن فکر می‌کند قربانی کردن فرزندان در برابر الهة آتش، ایدة بت‌پرستی دوران قدیم است. او از پرستش خدای آتش یا خدای جنگ یا خدای عشق(ونوس) سر بازمی‌زند، اما همان خدایان را تحت نام‌های دیگر پرستش می‌کند.

امروز بت‌ها، حرص و آز فزاینده برای پول، زور، مصرف، قدرت نظامی، تجارت و دولت می‌باشند. هر قدر انسان بت‌های خود را قوی‌تر و شکوهمندتر می‌سازد، خودش فقیرتر می‌گردد. به‌جای شادمانی، احساس نگرانی و وحشت؛ به‌جای زندگی، شیفتة ابزارهای مکانیکی؛ به‌جای رشد، در جست‌وجوی ثروت و به‌جای «بودن» به «داشتن» و «مصرف» روی می‌آورد.

*

از کتاب: انسان مدرن و آینده، ص ۵

گردآوری: راینر فونک

برگردان: حسن نایب‌آقا

انتشارات انجمن هما

چاپ اول، تابستان ۱۳۹۰