شعر چیست؟
محمدتقی بهار
شعر دانی چیست مرواريدی از دریای عقل
شاعر آن افسونگری کاین طرفه مروارید سفت
صنعت و سجع و قوافی هست نظم و نیست شعر
ای بسا ناظم که نظمش نیست الا حرف مفت
شعر آن باشد که خیزد از دل و جوشد ز لب
باز در دل‌ها نشیند هر کجا گوشی شنفت
ای بسا شاعر که او در عمر خود نظمی نساخت
وی بسا ناظم که او در عمر خود شعری نگفت
دیوان بهار، انتشارات نگاه، ١٣٩٠، ص ١٠٥٩
چه هنرها در این عکس، کنار هم جای گرفته‌اند!
با کشف کلیدهای خلاقیت هنری آن
آفریننده و هنرمندش را تحسین خواهید کرد.
تخیل هدفمند و معناساز، همیشه آفریننده‌ی زیبایی‌هاست.
هنر
شهادتی‌ست از سرِ صدق:
نوری که فاجعه را ترجمه می‌کند
تا آدمی
حشمت موهونش را بازشناسد.
احمد شاملو
موهون: سست شده، خوار شده، ذلیل شده
اثر هنری چیست؟
از کتاب: آفرینش و آزادی
نوشته: بابک احمدی
یادداشت‌برداری: سعید عبداللهی
ـ اعتبار اثر هنری جنبه‌ی ارتباطی آن است. تجربه‌یی كه بیرون مدار ارتباط انسانی شكل گیرد، هنوز نمی‌تواند هنری باشد. پیكربندی یك اثر فقط وقتی معنا دارد كه كسی دیگر آن را رمزشكنی كند. ص ۲۰۸
ـ حجاری‌ها و ستون‌های تخت جمشید حدود دو هزار و پانصد سال در ظلمت باقی ماندند تا هیأت علمی شرق‌شناسی دانشگاه شیكاگو از سال ۱۹۳۰ تا سال ۱۹۳۹ صفحه‌ی تخت جمشید را خاك‌برداری كردند و كاخ آپادانا و باقیمانده‌ی شهر باستانی كشف شد. تنها پس از آن كه این ویرانه‌ها در مدار ارتباطی انسانی قرار گرفتند، تبدیل به آثار هنری شدند. در این دیدگاه، تجربه‌ی هنر چنان تجربه‌یی می‌نماید كه بنا به ماهیت خود، فراتر از ذهنیت یك فرد می‌رود و در بنیاد خود «ارتباط»، «بیناذهن» و «بیناانسان» است. ص ۲۰۸
ـ هرگاه لحظه‌های زیبایی‌شناسانه‌ی زندگی آدم‌ها بر ماده‌یی ثبت نشوند، راه و امكان ایجاد ارتباط را نمی‌یابند و به معنای دقیق واژه، «هنری» نخواهند بود. ص ۲۰۸
ـ گذر از واقعیت به خیال، گوهر هنر است؛ در واقع یكی از رازهای دشواری آفرینشِ هنری همین است. ص ۳۰۷
ـ واقعیت، ایدئولوژی مسلط است. هنر می‌تواند از این مصیبت بازنمایی امر واقعی بگریزد، اگر چنان‌كه ارسطو اندرز می‌داد همواره به «آن‌چه باید باشد» توجه كند. در این حالت آدم‌ها، موقعیت‌ها و مناسبات اثر هنری بارها زنده‌تر از آدم‌های واقعی، موقعیت‌ها و مناسبات واقعی خواهند بود. ص ۳۰۹
ـ شعر، بیگانه كردن دنیای آشناست. در گام نخست بیگانگی واژگان، دستور زبان و نحو عبارت‌هاست. شعر، غریبه شدن است...شعر بیگانگی از دنیای زندگی هر روزه را برای این می‌طلبد كه ما را با جهانی دیگر آشنا كند؛ تا آن‌جا بسازیم، اقامت كنیم، بیاندیشیم. ص ۳۶۴
ویرانه‌گی را دست نگهدار
از خاطره‌های این تکرار
برگرد
بگذار از پسِ این همه سال بودنمان
ـ لااقل ـ
یک‌بار به هم برسیم !
بگذار برای رؤیاهایمان
برادری کنیم...
بگذار از خواهرانه‌های آرزوهایمان
شعرها دلیری کنند
ـ با آن‌که می‌دانم، می‌دانم
شعرها
هنوز از آرمان ـ‌آبادهای قرن‌های بعد می‌آیند
و برای این دنیا
خیلی زودند ـ
س. ع. نسیم
بی‌جاه و بی‌رام
اغواگری فسونكار
بی‌جاهیِ شعرم داد
بی‌آشیانیِ شعر.
ـ شعری
تا به شب نگرود
و خویش
شبانه‌ها را بگسلد...
فسونگری رامش‌سوز
آتشم داد
با خورشیدش همیشه در نیمروز
تا زمینم
با صولتش
تیرگی نپذیرد...
آی...!
اغواگران فسون‌کار!
به بادها دانایی دهید
به باران
ذکاوت مادرانه
تا مگر زمین را
وزش دانایی باشیم وْ
ذکاوت باران...
س. ع. نسیم
۱ اسفند ۹۷
یادواره‌ی لئو تولستوی
آفریننده‌ی شاهکارهای «جنگ و صلح» و «آناکارنینا»
۹ سپتامبر ۱۸۲۸ ـ ۲۰ نوامبر ۱۹۱۰
🖌 قلم تولستوی مولود زیبااندیش برآمده از ضمیر خردمند و انسان‌دوستی بزرگ است که رنج مداوم وجود و لحظاتش، سرنوشت بشر است.
تولستوی از به بیراهه رفتن، به پلشت خرافات مبتلا گشتن و تسلیم اقتدار پرستشگرایانه‌ی انسان جهانش در عذاب بود. از این رو دست به قلم برد تا این جهان پلشت و انسان در حصارش را روبه‌رویشان بگذارد تا بدانند «خورشیدشان کجاست».
تولستوی از نادر نویسندگان جهان است که سبک رئالیسم (واقع‌گرایی) را با جوهر قلمش آمیخت. آثار او برگردان توصیف شده از واقعیت محض طبیعت و زندگی و انسان‌هایشان است. همین سبک هم بود که از تولستوی یک نویسنده‌ی بزرگ و جهان‌شمول در قرون ۱۹ و ۲۰ میلادی ساخت.
خواندن رمان‌ها و آثار تحقیقی و تحلیلی تولستوی، دست یافتن به سرمایه‌های گرانقدر فرهنگ و تمدن بشری است...
سعید عبداللهی